AKCJE W POLSCE
INFORMACJE PRASOWE

Kultura

Joe Sacco i Palestyna – czy można opisać prawdziwy reportaż w komiksie?

Sacco spędzał miesiące, a niekiedy lata w terenie, prowadząc rozmowy z mieszkańcami regionu, obserwując codzienne życie i zbierając opowieści o cierpieniu, nadziejach i niezłomności ludzi żyjących pod okupacją. […] Świadomie przyjmuje rolę zachodniego dziennikarza, który udaje się na Bliski Wschód, by skonfrontować rzeczywistość, niezrozumiałą dla jego amerykańskiej czy zachodniej publiczności. Wie, że historie, które są mu opowiadane, są w jakiś sposób filtrowane.

Dowiedz się więcejJoe Sacco i Palestyna – czy można opisać prawdziwy reportaż w komiksie?
Nie chcemy innej ziemi

Basel i Yuval w Masafer Jatta

Nie chcemy innej ziemi to film wstrząsający i bez dwóch zdań jeden z najważniejszych filmów 2024 r. Nie tylko w kategorii kina dokumentalnego, ale kina w ogóle. Nominacja do Oscara potwierdza to i zarazem przypieczętowuje triumfalny pochód filmu przez świat – rozpoczęty na początku 2024 r. na Berlinale, gdzie twórcy otrzymali nagrodę za najlepszy film dokumentalny.

Dowiedz się więcejBasel i Yuval w Masafer Jatta
Nie chcemy innej ziemi, reż. Basel Adra, Yuval Abraham, Hamdan Billal i Rachel Szor

„Nie chcemy innej ziemi” z nominacją do Oscara

Amerykańska Akademia Filmowa ogłosiła dziś (23 stycznia 2025 r.) listę nominowanych do przyznawanej przez nią corocznej nagrody wyróżniającej dokonania roku ubiegłego. Tradycyjnie nazywana Oscarem, przyznana zostanie po raz 97. Z powodu historycznie wielkich pożarów nękających Los Angeles, czas głosowania był dwukrotnie wydłużany.

Dowiedz się więcej„Nie chcemy innej ziemi” z nominacją do Oscara

Propalestyńskość jako element kultury popularnej (i dlaczego to nic złego)

Postawa propalestyńska przybiera często formę, która dla zachodniego establishmentu może wydawać się odpustowa lub pozbawiona szacunku – zarówno z perspektywy lewicy, bardzo przywiązanej do koncepcji zawłaszczenia narodowego i traktowania z szacunkiem symboli grup etnicznych dotkniętych kolonializmem, jak i konserwatywnej prawicy, z założenia krytycznej wobec kolejnych „mód” .

Dowiedz się więcejPropalestyńskość jako element kultury popularnej (i dlaczego to nic złego)

Areej Kaoud: sztuka w obliczu katastrofy

Areej Kaoud o niepokoju, przynależności i odpowiedzialności artystycznej. Rozmawia Weronika Sadowska. Areej Kaoud – palestyńska artystka wizualna wychowana w Gazie w Palestynie oraz w Montrealu w Kanadzie. Tworząc swoją sztukę, Areej splata ze sobą różne metody przekazu, takie jak dźwięk, performance, instalacje, tekst i znak, w celu wywołania konkretnych narracji. Zainteresowana scenariuszami katastroficznymi, Areej przede wszystkim bada tematy związane z tym zjawiskiem. Dlatego jej prace często dotykają kwestii przygotowania na przewidywane zagrożenia, zachowań w sytuacjach awaryjnych oraz niepokoju. Niemniej jednak, problematyka oderwania od domu, zakorzenienia oraz poczucia przynależności i nie przynależności jest również wyraźnie artykułowana w praktyce artystycznej Areej. Weronika…

Dowiedz się więcejAreej Kaoud: sztuka w obliczu katastrofy

Drobne szczegóły pisarstwa Adanii Shibli

„Palestyna, do pewnego stopnia, jest naprawdę spektakularnym doświadczeniem w opowiadaniu historii” mówi Adania Shibli w filmiku kanału Louisiana Channel. O spotkaniu z pisarką na Festiwalu Conrada i jej dwóch powieściach przetłumaczonych na język polski – Drobnym szczególe i Dotyku. Adania Shibli, urodzona w 1974 r. w Palestynie, wśród wielu różnych form literackich ma w swoim dorobku trzy powieści, z których dwie dostępne są w języku polskim dzięki Wydawnictwu Drzazgi i tłumaczce Hannie Jankowskiej. Choć polskojęzyczni czytelnicy najpierw cieszyć się mogli Drobnym szczegółem1, a dopiero później Dotykiem2, to kolejność wydania książek w oryginale była odwrotna – Dotyk ukazał się w 2003 r., a druga z pozycji aż 14…

Dowiedz się więcejDrobne szczegóły pisarstwa Adanii Shibli
Palestyński Festiwal Filmowy w Amsterdamie

Palestyński Festiwal Filmowy w Amsterdamie

W dniach 10-13 października w stolicy Niderlandów odbyła się czwarta edycja Palestinian Film Festival Amsterdam. Impreza odbywała się w kinach LAB111, Kriterion, De Uitkijk i Ventilator. Jest to jedyny cykliczny przegląd kina palestyńskiego w krajach Beneluxu, albo inaczej, kina palestyńskich twórców, z których wielu zmuszonych jest tworzyć z dala od swojej ojczyzny. Pokazano, m. in. znany z zeszłorocznego festiwalu w Wenecji, przepiękny film dokumentalny Liny Soualem Żegnaj, Tyberiado (2023). Opowiada on o matce reżyserki, aktorce Hiam Abbass, znanej szerokiej publiczności z serialu Sukcesja. Dokument Yousefa Sroujiego Three Promises (2023), który powstał z taśm VHS nagranych przez matkę reżysera w czasie Drugiej…

Dowiedz się więcejPalestyński Festiwal Filmowy w Amsterdamie
Leem Lubany i Adam Bakri w filmie Omar, reż. Hany Abu-Assad - (2013)

Oglądając „Omara” po dziesięciu latach

Omar to film wybitnego palestyńskiego reżysera Hany’ego Abu-Assada powstały w 2013 r. W 2014 r. film został nominowany do Oscara w kategorii „najlepszy film obcojęzyczny”, podobnie jak wcześniejszy film reżysera, Paradise Now, w 2006. Artykuły publikowane w dziale OPINIE wyrażają poglądy ich autorów i nie muszą odzwierciedlać stanowiska redakcji. Kilka dni temu widziałem Omara ponownie – niemal dokładnie dekadę od pierwszej lektury, za to pierwszy raz na wielkim ekranie. Amsterdamski LAB111, fenomenalna placówka z trzema salami kinowymi i znakomicie programowanym repertuarze, prowadzona w zrewitalizowanym budynku dawnego laboratorium medycznego, pokazywała od początku sierpnia pakiet kilku filmów palestyńskich, przy okazji tych projekcji i spotkań zbierając środki na materialną pomoc…

Dowiedz się więcejOglądając „Omara” po dziesięciu latach

Czy „Jeden dzień” może nas zmienić? O książce Nathana Thralla

Nathan Thrall opowiada nie tylko o osobistym dramacie swojego głównego bohatera, Abeda Salamy, ale również – czy też przede wszystkim – pokazuje w działaniu system kontroli rozpięty nad Palestyńczykami przez państwo Izrael oraz jego skutki. Lista wyróżnień i pochwał, jakie zebrał amerykański pisarz i dziennikarz Nathan Thrall za książkę Jeden dzień z życia Abeda Salamy, jest imponująca. Na samym szczycie jest najważniejsza: Nagroda Pulitzera 2024 w kategorii literatury faktu, ale Jeden dzień… został też finalistą Nagrody Orwella; był ogłoszony najlepszą książką roku 2023 przez „The Economist”; jedną z 10 najlepszych książek non-fiction roku 2023 przez tygodnik „Time”; „The New…

Dowiedz się więcejCzy „Jeden dzień” może nas zmienić? O książce Nathana Thralla

Pomnik uprzedzeń: suplement

Mamy do czynienia nie z poważną, choćby i sporną, historiografią, tylko z polityczną mitologią. Gebert wiernie powiela jej założenia od początków syjonizmu do dziś. W czerwcu 2024 „Krytyka Polityczna” opublikowała moje krytyczne omówienie książki Konstantego Geberta Pokój z widokiem na wojnę. Historia Izraela (Agora, 2023). Recenzja wypunktowała największe słabości interpretacyjne i rzeczowe książki, stwierdzając (choć nie dosłownie), że ograniczone rozeznanie autora w historii Izraela i Palestyny oraz ignorowanie przez niego najnowszych ustaleń historiograficznych czyni z jego dzieła szkodliwą dezinformację. Z powodu redakcyjnych ograniczeń mogłem się skupić jedynie na zasadniczych przewinach autora, wiele wątków pozostawiając niedopowiedzianych lub pominiętych, przede wszystkim na powielaniu przez niego przestarzałej,…

Dowiedz się więcejPomnik uprzedzeń: suplement

Srebrenica; 29 lat później

Dwadzieścia dziewięć lat temu, 11 lipca 1995 r., gen. Ratko Mladić, dowódca Sił Zbrojnych Republiki Serbskiej (armii bośniackich Serbów, Vojska Republike Srpske, VRS) przespacerował się opustoszałymi ulicami Srebrenicy. Wkroczenie Serbów do srebrenickiej enklawy, jednej ze stref bezpieczeństwa ONZ w Bośni i Hercegowinie, było jawnym pogwałceniem prawa międzynarodowego. Strefy na mocy rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ były obszarami objętymi zakazem prowadzenia działań wojennych, utworzonymi dla ochrony cywilnej ludności, Boszniaków (zwanych u nas najczęściej bośniackimi muzułmanami; nie mylić z Bośniakami, czyli wszystkimi obywatelami Bośni i Hercegowiny). Znajdowały się pod ochroną błękitnych hełmów, jednostek UNPROFOR.…

Dowiedz się więcejSrebrenica; 29 lat później
Bracia krwii

Elias Chacour, David Hazard, „Bracia krwi” – recenzja książki

Obawiałam się, że książka będzie wyrazem poglądów tych hierarchów kościelnych, którzy z pomocą pięknych słów unikają nazywania rzeczy po imieniu. Ku mojemu zaskoczeniu, okazała się osobistym głosem przede wszystkim Palestyńczyka-chrześcijanina. Palestyńczyka, któremu odebrano ziemię i spokojne dzieciństwo; chrześcijanina, którego bezwarunkową miłość do bliźniego poddawano nieustającej próbie. Książka Bracia krwi została wydana po raz pierwszy w 1984 roku, od tego czasu przetłumaczono ją na 29 języków. Polskie wydanie ukazuje się po raz pierwszy w 2024 roku, czyli po czterdziestu latach. Mimo że wspomnienia Eliasa Chacoura spisywane były na długo przed 7 października 2023 r. i ludobójstwem w Strefie Gazy, to jego słowa i opisane przez niego mechanizmy są przeraźliwie…

Dowiedz się więcejElias Chacour, David Hazard, „Bracia krwi” – recenzja książki

Raja Shehadeh, „Dlaczego Izrael boi się Palestyny?” – recenzja książki

Raja Shehadeh (arab. رجا شحادة ), urodzony w Ramallah w 1951 r. palestyński prawnik, pisarz i działacz na rzecz praw człowieka, jest znany polskim czytelnikom z trzech książek: Palestyńskie wędrówki. Zapiski o znikającym krajobrazie, Obcy w domu i Dziennik czasu okupacji, wydanych przez krakowskie wydawnictwo Karakter. Na polskie wydanie wciąż czekają m.in. When the Bulbul Stopped Singing (2003), A Rift In Time: Travels With My Ottoman Uncle (2010), Where the Line Is Drawn (2017) czy We Could Have Been Friends, My Father and I (2022). Tymczasem trzymam w rękach książeczkę Dlaczego Izrael boi się Palestyny?, która właśnie się ukazała, również…

Dowiedz się więcejRaja Shehadeh, „Dlaczego Izrael boi się Palestyny?” – recenzja książki

Palestyńscy muzycy młodego pokolenia, których warto poznać

Muzyka od samego początku odgrywała ważną rolę w palestyńskim ruchu narodowym. Niemal każdy utwór wokalny z tego kraju zawiera w swoim tekście słowa Falastin (Palestyna), Al-Kuds (Jerozolima), Al-Aksa (Meczet Al-Aksa), ard (ziemia) lub inne wyrazy nawiązujące do domu i ojczyzny. Młodzi palestyńscy muzycy również nie porzucają tych tematów, a ich utwory odzwierciedlają trudności, przed którymi stają ich rodacy, oraz marzenia, pozwalające stawiać im czoła. Poniżej przedstawię sylwetki niektórych z nich. Mohammed Assaf Urodził się w 1990 r. w libijskiej Misracie, w uchodźczej rodzinie. Gdy miał cztery lata, jego rodzice postanowili przeprowadzić się do obozu dla uchodźców Muchajjam w Chan…

Dowiedz się więcejPalestyńscy muzycy młodego pokolenia, których warto poznać

„Pomarańcza z Jaffy” nagrodzona na Krakowskim Festiwalu Filmowym

„Pomarańcza z Jaffy” zdobyła nagrodę dla najlepszego filmu europejskiego w międzynarodowym konkursie filmów krótkometrażowych na 64. Krakowskim Festiwalu Filmowym, który zakończył się wczoraj. Film jest polsko-francuską koprodukcją z 2023 r. w reżyserii i według scenariusza Mohammeda Almughanniego. Palestyński reżyser, scenarzysta i operator urodzony w Gazie w r. 1994 jest absolwentem Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi, którą ukończył w 2020 r. na Wydziale Reżyserii Filmowej i Telewizyjnej. Światowa premiera filmu odbyła się 3 lutego br. na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Clermont-Ferrand, gdzie „Pomarańcza z Jaffy” otrzymała grand prix, a na zakończonym 19 maja Festiwalu Filmowym Le Cri du Court…

Dowiedz się więcej„Pomarańcza z Jaffy” nagrodzona na Krakowskim Festiwalu Filmowym

Arabski blues – spotkanie dwóch tradycji

Poczucie niezrozumienia i inności towarzyszy przedstawicielom mniejszości etnicznych, diaspor czy narodów zmagających się z okupacją. W ramach poszukiwania lub utrzymania swojej tożsamości kulturowej powracają oni do praktyk muzycznych należących do ich tradycji ludowej. Wyjątkowym zjawiskiem jest, gdy dwie odmienne grupy kulturowe w ramach podobnego doświadczenia łączą elementy swoich kultur w twórczości muzycznej. Powroty do korzeni można zaobserwować w przypadku afroamerykańskich muzyków, którzy albo sięgają po muzykę bluesową (która jest ich tradycją), albo robią krok dalej i włączają inne elementy muzyki afrykańskiej do bluesa. Jednak wydaje mi się jeszcze bardziej ciekawe, bo nieoczywiste, gdy muzycy arabskiego pochodzenia wybierają bluesa jako doskonałe narzędzie…

Dowiedz się więcejArabski blues – spotkanie dwóch tradycji

Nagroda literacka dla Basima Chandakdżiego

Przebywający w izraelskim więzieniu palestyński pisarz, Basim Chandakdżi, otrzymał International Prize for Arabic Fiction (Międzynarodową Nagrodę dla Arabskiej Literatury Pięknej) za powieść A Mask, the Colour of the Sky (Maska koloru nieba). Opowiada ona historię palestyńskiego archeologa z obozu dla uchodźców w Ramallah, który pewnego dnia znajduje niebieski dowód osobisty (dowodami tego koloru legitymują się osoby z izraelskim obywatelstwem) dający mu przepustkę do wykopalisk na okupowanym Zachodnim Brzegu, dostępnych tylko dla Izraelczyków. Tytułową maską jest właśnie ów niebieski dowód tożsamości. Według Nabila Suleimana, przewodniczącego jury, powieść „przedstawia złożoną, gorzką rzeczywistość fragmentacji rodziny,…

Dowiedz się więcejNagroda literacka dla Basima Chandakdżiego

Kiszka w MOCAK-u

O ile dziedzictwo historii rodzinnej Michela Kichki mogło zaowocować cennymi projektami, dotyczącymi Zagłady Żydów, to przywoływanie go w kontekście wypowiedzi – artystycznych bądź nie – na temat „konfliktu izraelsko-palestyńskiego” jest szkodliwe, niebezpieczne i etycznie wadliwe. Korespondencja z Krakowa Otwarcie jednej z nowych wystaw w krakowskim Muzeum Sztuki Współczesnej w czwartek 11 kwietnia odbiło się szerokim echem w mediach nie tylko lokalnych, ale nawet ogólnopolskich. Chodziło nie o dużą wystawę, której wernisaż odbył się tego dnia w gmachu głównym, a o skromną, można by rzec, wystawę prezentowaną w Galerii Beta, składającą się z kilkudziesięciu satyrycznych rysunków wydrukowanych na domowej drukarce (a przynajmniej sprawiających takie wrażenie), przyszpilonych do ścian…

Dowiedz się więcejKiszka w MOCAK-u

Maysa Daw – zdeterminowana twórczość

Obserwuję jazzowych muzyków w Europie, którzy mają komfort komponowania muzyki bez idei pozamuzycznych, bez funkcji społecznej, bez obowiązku wypowiedzi politycznej. W takim zderzeniu zastanawiam się nad obszarem wolności wyboru – swobody w kreowaniu tożsamości artystycznej. Kim jest palestyński muzyk? To pytanie od razu nasuwa kolejne, co powinien palestyński muzyk?

Dowiedz się więcejMaysa Daw – zdeterminowana twórczość

W ślepym zaułku liberalnego syjonizmu. Czy Amos Oz pisał dla pokoju?

Zamierzałam dziś napisać felieton o wystawie izraelskiego rysownika w Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie, która wzbudziła szerokie zainteresowanie lokalnych mediów nie ze względu na swoją rangę i wagę, ale ze względu na protest propalestyńskich aktywistów. Ponieważ jednak komentarze do sprawy, na które czekam, jeszcze do mnie nie dotarły, postanowiłam wstrzymać się z publikacją do przyszłego tygodnia. A dzisiaj, dla kontekstu, który przyda się nam w rozważaniach na temat wystawy z MOCAKu, proponuję przyjrzeć się wznowionej nie tak dawno temu książce bardzo cenionego u nas izraelskiego pisarza, Amosa Oza. *** Pod koniec 2022 roku Wyd. Czarne opublikowało nowe wydanie starej (bo pisanej 40 lat wcześniej) reporterskiej książki Amosa…

Dowiedz się więcejW ślepym zaułku liberalnego syjonizmu. Czy Amos Oz pisał dla pokoju?
Przejdź do treści