Norweski fundusz wycofuje inwestycje z Caterpillar i izraelskich banków

Norweski fundusz majątkowy o wartości 2 bilionów dolarów, największy na świecie, ogłosił wycofanie inwestycji z amerykańskiego giganta maszyn budowlanych Caterpillar, powołując się na udział firmy w naruszeniach praw człowieka dokonywanych przez Izrael w Gazie i na okupowanym Zachodnim Brzegu.

Bank centralny Norwegii poinformował w poniedziałek, że Caterpillar został wykluczony z portfela funduszu „z powodu niedopuszczalnego ryzyka, iż spółka przyczynia się do poważnych naruszeń praw jednostek w sytuacjach wojny i konfliktu”.

Fundusz zdecydował także o wycofaniu inwestycji z pięciu izraelskich banków – Hapoalim, Bank Leumi, Mizrahi Tefahot Bank, First International Bank of Israel oraz FIBI Holdings – zgodnie z rekomendacją rady etyki.

W oświadczeniu rada wskazała, że „buldożery produkowane przez Caterpillar są wykorzystywane przez władze izraelskie do masowego i bezprawnego niszczenia palestyńskiej własności”. Podkreślono, że produkty spółki służą do „rozległych i systematycznych naruszeń międzynarodowego prawa humanitarnego”, a firma „nie podjęła żadnych kroków, by temu zapobiec”.

Na dzień 30 czerwca fundusz posiadał 1,17 proc. udziałów w Caterpillar o wartości 2,1 mld dolarów. Wartość udziałów w pięciu izraelskich bankach wynosiła łącznie 661 mln dolarów.

Rada etyki stwierdziła, że banki „świadcząc usługi finansowe niezbędne do działalności budowlanej w izraelskich osiedlach na Zachodnim Brzegu, w tym we Wschodniej Jerozolimie, przyczyniły się do utrzymania osadnictwa izraelskiego”.

Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości orzekł w 2024 r., że izraelskie osiedla budowane na terytoriach palestyńskich zajętych w 1967 r. powinny zostać zlikwidowane „tak szybko, jak to możliwe”, gdyż powstają i są utrzymywane „z naruszeniem prawa międzynarodowego”.

Tymczasem w ubiegłym tygodniu 21 państw, w tym Polska, potępiło izraelskie plany budowy nowego, nielegalnego osiedla na 12 km² terenu na wschód od Jerozolimy (tzw. projekt E1). Kompleks 3,4 tys. domów miałby odciąć większość Zachodniego Brzegu od Wschodniej Jerozolimy. Minister finansów Bezalel Smotrich określił projekt jako koniec perspektyw państwa palestyńskiego, stwierdzając, że „nie ma czego uznawać ani kogo uznawać”.

Fundusz, który posiada udziały w ok. 8 400 spółkach na całym świecie, ogłosił już 18 sierpnia decyzję o wycofaniu inwestycji z sześciu firm w ramach przeglądu etycznego dotyczącego wojny w Gazie i sytuacji na okupowanym Zachodnim Brzegu, ale wówczas nie ujawnił ich nazw.