Holandia chce przeglądu umowy handlowej z Izraelem

W Brukseli trwają rozmowy unijnych ministrów spraw zagranicznych, w cieniu rosnącego niezadowolenia opinii publicznej w Europie wobec ludobójstwa w Gazie. Kluczowym tematem spotkania jest możliwość przeglądu Układu Stowarzyszeniowego UE-Izrael, który reguluje relacje handlowe i polityczne między Unią a Izraelem.

Holandia na czele nacisków

Holandia zamierza poprowadzić inicjatywę mającą na celu rewizję tej umowy, powołując się na obawy o przestrzeganie praw człowieka przez Izrael w kontekście działań militarnych w Gazie. Holandię w tym działaniu wspierają m.in. Francja, Irlandia oraz Wielka Brytania, która choć nie jest już członkiem UE, nadal odgrywa ważną rolę dyplomatyczną w regionie.

Opozycja ze strony Niemiec

Jednak przeciwnikiem takiego kroku są Niemcy, które jako największa gospodarka UE mają istotny wpływ na politykę bloku. Berlin sprzeciwia się szybkiemu działaniu, argumentując, że należy dać więcej czasu na ocenę sytuacji i że sankcje lub rewizja umowy nie są w tej chwili wskazane. Podobne stanowisko zajmuje kilka innych państw członkowskich m.in. Austria, Czechy i Węgry, wyrażając sceptycyzm wobec nakładania presji na Izrael w formie ekonomicznej. Również rząd Polski wypowiada się w sposób umiarkowany i dotychczas nie wspierał otwarcie idei sankcji lub rewizji umowy.

Co oznacza przegląd umowy?

Układ Stowarzyszeniowy UE-Izrael, obowiązujący od 2000 roku, zapewnia Izraelowi uprzywilejowany dostęp do rynku UE oraz bliską współpracę polityczną i naukową. Jednak zawiera on klauzulę (artykuł 2), zgodnie z którą współpraca opiera się na „poszanowaniu praw człowieka i zasad demokratycznych”. Zwolennicy przeglądu twierdzą, że obecne działania Izraela w Gazie są sprzeczne z tą zasadą.

Możliwe konsekwencje

Jeśli ministrowie zdecydują się dziś na formalny przegląd umowy, będzie to najpoważniejszy dotychczasowy sygnał polityczny UE wobec Izraela od początku wojny. Choć nie oznacza to jeszcze automatycznego zawieszenia umowy czy sankcji, może to być pierwszy krok do głębszej rewizji relacji handlowych i politycznych.