Palestyna pachnie… kawą z kardamonem
Każdy pewnie ma inne wspomnienia smaki i zapachy, które przywozi z podróży, dla mnie Palestyna zawsze będzie kojarzyć się z unoszącym się wszędzie aromatem kawy i kardamonu. Od parzenia kawy zaczyna się dzień w prawie każdym palestyńskim domu. Kawę podaje się przed posiłkiem i po nim. Napój ten towarzyszy Palestyńczykom przez cały dzień. Gdziekolwiek nie pójdą – do sklepu, fryzjera, mechanika czy piekarni – z pewnością zostanie im zaproponowana filiżanka kawy. Każdy szanujący się właściciel zakładu czy sklepu trzyma na zapleczu termos z gorącą kawą i małe papierowe kubeczki gotowe, aby w każdej chwili ugościć ulubionego klienta. Kawa w Palestynie to coś więcej niż pobudzający napój. Serwowanie i picie kawy to ważny rytuał, który towarzyszy Palestyńczykom w ich codzienności, ale też w najważniejszych momentach ich życia. Kawę podaje się, gdy dom odwiedzają goście, przy świętowaniu radosnych wydarzeń, takich jak narodziny dziecka, ale też przy opłakiwaniu śmierci członka rodziny. Kawa po prostu płynie w żyłach Palestyńczyków.
Kawa po arabsku
Serwowanie kawy po arabsku jest ważnym aspektem gościnności w społeczeństwach arabskich i jest uważane za ceremonialny akt hojności. W 2015 roku kawa po arabsku została umieszczona przez UNESCO na liście Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Ludzkości jako symbol gościnności[1].
Tradycyjnie kawę przygotowuje się na oczach gości. Pełny rytuał parzenia kawy zaczyna się od wyboru ziaren, które są lekko prażone w płytkiej patelni nad ogniem, a następnie umieszczane w miedzianym moździerzu i tłuczone miedzianym tłuczkiem. Bardzo często na tym etapie do mieszanki ziaren dodaje się przyprawy, najczęściej kardamon, w wielu krajach często także szafran, goździki czy cynamon. Następnie zmielone ziarna kawy umieszczane są w dużym miedzianym dzbanku do kawy wypełnionym wodą i stawia się na ogniu. Po zaparzeniu wlewa się ją do mniejszego dzbanuszka z którego rozlewa się ją do małych filiżanek. Bardzo istotny jest moment podawania kawy swoim gościom. Pierwsza filiżanka powinna być zaserwowana najstarszej bądź najważniejszej osobie w domu. W wielu rodzinach panuje tradycja serwowania kawy przez kobietę która podaje ją rodzinie swego wybranka, co symbolizuje przyjęcie oświadczyn kandydata. Odwrotnie do naszej czerniny.
Kawa palestyńska
Kawa w Palestynie przygotowywana jest podobnie jak w innych arabskich krajach. Co prawda rzadko ziarna mieli się samodzielnie w domu, ale też raczej nie kupuje się gotowych paczek pakowanych próżniowo i produkowanych masowo. Najczęściej sprzedawcy kawy mielą kawę na świeżo przy swoich klientach i pakują w małe papierowe woreczki. Dzięki temu kawa jest świeża, zachowując swój intensywny smak i aromat. Spotkałam się z dwoma rodzajami wypalanych ziaren – ciemne i blond (jasne). To klient decyduje jaki ma być stosunek tych ziaren w mieszance i prosi na przykład o połowę jasnych i połowę ciemnych. Dlatego w każdym domu kawa może smakować troszkę inaczej. Każdy ma ulubionego sprzedawcę i swój własny przepis na mieszankę. Dodatek kardamonu to już raczej wybór każdego Palestyńczyka. Trudno wyobrazić sobie palestyńską kawę bez tego charakterystycznego korzennego aromatu. Kardamon to przyprawa bardzo popularna w Palestynie. Swój intensywny smak i zapach zawdzięcza dużej liczbie olejków eterycznych, które łączą w sobie nuty korzenne i kwiatowe, cytrusowe i dymne. Mielone ziarna dodawane są nie tylko do kawy, ale też do wielu deserów, a także mieszanek przypraw, dodawanych do mięs czy dań z ryżem. Ziarna kardamonu rosną w strączkach i często one same są umieszczane w dzióbkach dzbanków z kawą, aby podkreślić jej aromat. Kawa serwowana jest najczęściej bez dodatku cukru czy mleka, ale za to z wodą podawaną osobno. Aby złagodzić goryczkę napoju często podaje się ją na tacy wraz z daktylami lub małymi słodkimi ciasteczkami na przykład ma’amul.
Przepis na kawę po arabsku
Potrzebujesz kawy z kardamonem i małego tygielka. Tygielek można kupić przez internet lub w sklepach orientalnych już za kilkanaście złotych. Jeśli zdecydujesz się na zakup tygielka polecam taki z przykrywką 🙂 Kawę kardamonową także można dostać w sklepach arabskich, tureckich czy internetowych. Możesz samodzielnie zmielić ziarna kawy i jedno-dwa ziarenka kardamonu, a w ostateczności po prostu dodaj mielony kardamon do swojej ulubionej kawy mielonej.
Poniżej sposób na kawę jakiego nauczono mnie w palestyńskim domu, ale każda rodzina przygotowuje ją trochę inaczej:
Zagotuj ok. 250 ml wody w tygielku, zdejmij z gazu i dodaj dwie łyżki kawy, dobrze wymieszaj. Postaw na małym gazie i obserwuj jak się podnosi (jak gotujące się mleko). W ostatniej chwili przed rozlaniem się kawy na kuchenkę zdejmij ją z gazu. Zagotuj tak jeszcze dwa razy a następnie odstaw pod przykryciem na kilka minut.
Podawaj w malutkich filiżankach, których zestawy dostępne są także w sklepach ich ceny zaczynają się od kilku złotych.
Sahtein!
[1] https://ich.unesco.org/en/RL/arabic-coffee-a-symbol-of-generosity-01074
